Webboulevard online magazine reizen structuur

Published on juni 25th, 2013 | by scriptor

Fototentoonstelling Birma-Siam spoorlijn in Spoorwegmuseum Utrecht

Het Spoorwegmuseum organiseert in het kader van de Vrede van Utrecht een grote internationale tentoonstelling over de trein in oorlogstijd: Sporen naar het front. Onderdeel van deze tentoonstelling zijn de spoorlijnen die om logistiek militaire redenen werden aangelegd, waaronder de Birma-Siam spoorlijn. Fotograaf Raoul Kramer reisde naar Birma en Thailand en fotografeerde de overblijfselen van de Birma-Siam spoorweg en laat deze foto’s van 25 juni t/m 1 september zien in Het Spoorwegmuseum in Utrecht.

Raoul Kramer (1978) is een derde generatie Indo, zijn opa werkte als dwangarbeider aan de beruchte Birma-Siam spoorlijn. Geïnspireerd door zijn verhalen ging Raoul Kramer op zoek naar de overblijfselen van die beruchte spoorlijn. Hij beschrijft het resultaat in het boek ‘Lost track, een zoektocht langs de Birma-Thailand Spoorweg 65 jaar later‘. In Het Spoorwegmuseum toont hij op grote panelen een reeks foto’s. Een paar heuvels, een rotswand, een stuk bos, op het eerste gezicht lijkt het een nietszeggend beeld, maar met het erbijbehorende verhaal kijk je er plotseling met hele andere ogen naar. Over sommige delen van de spoorlijn rijden nu nog treinen, andere delen zijn nauwelijks meer zichtbaar. Op sommige foto’s is de spoorlijn tastbaar, door een bout die uit de grond steekt, of een trein die over de rails rijdt. De meeste foto’s zijn echter indirecte afbeeldingen van de spoorlijn. Bijvoorbeeld het beeld van een bomkrater, veroorzaakt door bombardementen op een spoorbrug. Met het boek en de fototentoonstelling heeft Raoul Kramer op een treffende manier de gevolgen van de spoorlijn in beeld gebracht. Niet alleen op het landschap, ook op de mensen. Het is een fotoserie die duidelijk de persoonlijke betrokkenheid van een fotograaf bij zijn onderwerp laat zien.

Onder elke biels ligt een dode
In 2013 is het 70 jaar geleden dat de Birma-Siam spoorlijn gereed kwam. Deze 415 kilometer lange ‘dodenspoorlijn’ was een initiatief van de Japanners in WO II om Birma te kunnen bevoorraden. Krijgsgevangenen en dwangarbeiders hebben in 16 maanden tijd (tussen september 1942 en december 1943) de spoorlijn aangelegd onder erbarmelijke omstandigheden. Per dag stierven gemiddeld 75 arbeiders. De uitdrukking: onder elke biels ligt een dode is niet overdreven. Aan dit project werkten ongeveer 178.000 Aziatische dwangarbeiders en 61.811 krijgsgevangenen (waaronder ca. 18.000 Nederlanders). Meer dan 99.000 mensen stierven door uitputting, ziekte en ondervoeding. Onder hen waren 2.782 Nederlanders.

De tentoonstelling ‘Sporen van het verleden – De Birma-Siam spoorweg’ ontstond in samenwerking met de Stichting Herdenking Birma-Siam spoorweg en Pakan Baroe spoorweg (www.shbss.nl) en bestaat uit 16 panelen met foto’s van Raoul Kramer. De fototentoonstelling is te zien van 25 juni t/m 1 september op het buitenterrein van Het Spoorwegmuseum te Utrecht. Het museum organiseert rond dit thema in de maand juli ook enkele lezingen.