Sterke regionale zeespiegelstijging tijdens vorming ijskap op Antarctica

Onderzoek heeft aangetoond dat tijdens het vormen van de ijskap op Antarctica 34 miljoen jaar geleden de zeespiegel daar sterk steeg, terwijl het oceaanpeil gemiddeld uiteraard daalde. In een vandaag gepubliceerd artikel in Nature Geoscience leggen onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), Universiteit Utrecht en TU Delft uit hoe dat kan.`We wisten al dat zwaartekracht een belangrijke rol speelt in zeespiegelverandering ten gevolge van aangroei of afsmelt van ijskappen. Maar dit is ronduit verbijsterend.’ Aldus Paolo Stocchi (NIOZ), aanvoerder van het internationale team van onderzoekers van het vandaag gepubliceerde artikel.

Poolklimaat
Zo’n 34 miljoen jaar geleden veranderde het klimaat op Antarctica van gematigde klimaten zonder veel ijs naar een poolklimaat. De ijskap groeide geologisch gezien zeer snel. Wereldwijd daalde hierdoor de zeespiegel zo’n 60 tot 80 meter, doordat veel water uit de oceanen onttrokken werd en als ijs op Antarctica opgeslagen werd. Tot verbazing van de onderzoekers bleek de zeespiegel rond Antarctica deze trend niet te volgen, maar juist enorm te stijgen, met zo’n 150 meter.

Massa
Door het combineren van verschillende geofysische modellen kan men deze regionale zeespiegelstijging verklaren. Het gewicht van de groeiende ijskap drukt het land van Antarctica wat in, waardoor deze aan de randen, onder zeewater, juist weer omhoog komt. Maar belangrijker nog is dat de enorme massa van het landijs een grote aantrekkingskracht (gravitatie) heeft op het zeewater. Massa trekt massa aan. Ook vandaag de dag zijn er grote regionale verschillen in het niveau van de zeespiegel. Het is zelfs onmogelijk om wereldwijd te spreken over een uniforme zeespiegelstijging of -daling.

Gevolgen voor klimaatonderzoek
Dit effect kan enorme gevolgen hebben voor het klimaatonderzoek in het geologische verleden en daarmee voor toekomstige klimaatscenario’s. Zo toont de studie aan dat ijsmodellen en oceaanstromingen die zijn afgeleid van een op basis van een wereldwijd uniforme zeespiegelverandering er anders uitzien dan de regionaal variabele modellen. Met dit onderzoek eindigt de algemeen aanvaarde aanname van uniforme zeespiegelverandering in het paleo-onderzoek.

Integrated Ocean Drilling Program
Dit onderzoek is gebaseerd op de analyse van bodemboringen voor de kust van Antarctica, tijdens IODP-expeditie 318 in 2010 met de Joides Resolution. Aan het Integrated Ocean Drilling Program (IODP) doen 25 landen mee, waaronder Nederland. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) betaalt mee aan het onderzoek: zij betalen het Nederlandse lidmaatschap voor de Europese tak van IODP, ECORD, waardoor Nederlandse onderzoeksgroepen de kans krijgen deel te nemen aan boorexpedities.

Meer informatie
`Relative sea-level rise around East Antarctic during Oligocene glaciation’, Paolo Stocchi, Carlota Escutia, Alexander J. P. Houben, Bert L. A. Vermeersen, Peter K. Bijl, Henk Brinkhuis, Robert M. DeConto, Simone Galeotti, Sandra Passchier, David Pollard and IODP Expedition 318 scientists.

bron: TU Delft via Nieuwsbank

Tags: Antarctica, Webboulevard online Magazine - Groen en duurzaam, zeespiegelstijging, zeespiegelverandering en zwaartekracht